Class and urban activism. Lessons from an ethnographic research

Authors

DOI:

https://doi.org/10.3989/dra.2021.018

Keywords:

Social Movements, Class Struggle, Neighborhood, Neoliberalism

Abstract


Today, the processes of capital accumulation maintain an important role in cities. The spatial dimension of the neoliberal project generates its own contradictions as well as resistance in the form of urban social movements that can be interpreted under the consideration of their constitution as social classes. The neighborhood of Poblenou, in Barcelona, has been the subject of attention and urban transformation for decades. This article, as a result of a long ethnographic research focused in these dynamics, analyses from a materialist approach the involvement of those groups that historically have struggled against specific forms of dispossession and have formed social classes in this particular urban environment in the capital of Catalonia.

 

Downloads

Download data is not yet available.

References

Ajuntament de Barcelona. 2000. Modificació del PGM per la renovació de les zones industrials del Poblenou - Distrito d'Activitats 22@BCN-. Barcelona: Ajuntament de Barcelona. Disponible en: <http://www3.amb.cat/normaurb2004/Docs/Normes_mod/NUM-Barcelona-5.pdf>. Fecha de acceso: 12 feb. 2020.

Ajuntament de Barcelona. 2016. 22@Barcelona, 2000-2015. El districte de la innovació de Barcelona. Disponible en <http://www.ajuntamentbarcelonapremsa.info/download/22_15_ANYS_CATALA_p.pdf>. Fecha de acceso: 12 feb. 2020.

Antebi, Andrés y José Sánchez. 2012. «Plazas fuertes: de Midan a la Plaça Catalunya: espacio público y revueltas populares contemporáneas». En Carlos Sevilla, Joseba Fernández, y Miguel Urban (eds.), Ocupemos el Mundo: 67-81. Barcelona: Icaria Editorial.

Brenner, Neil y Nik Theodore. 2002. «Cities and the Geographies of Actually Existing Neoliberalism». Antipode, 34: 349-79. https://doi.org/10.1111/1467-8330.00246

Baker, Colin. 2013. «Class Struggle and Social Movement». En Colin Baker et al, Marxism and Social Movements: 41-62. Leiden/Boston: Brill.

BOPB. 2017. Aprovació del Pla Especial Urbanístic d'Allotjaments Turístics (PEUAT). DIBA. Disponible en <https://bop.diba.cat/scripts/ftpisa.aspx?fnew?bop2017&03/022017003806.pdf&1>. Fecha de acceso: 12 feb. 2020.

Brenner, Neil, Jamie Peck y Nik Theodore. 2015. «Urbanismo neoliberal. La ciudad y el imperio de los mercados». En Observatorio Metropolitano de Madrid (eds.), El mercado contra la ciudad. Globalización, gentrificación y políticas urbanas: 211-244. Madrid: Traficantes de Sueños.

Capel, Horacio. 2005. El modelo Barcelona: un examen crítico. Barcelona: Ediciones del Serbal.

Castells, Manuel. 1974. Movimientos sociales urbanos. Madrid: Siglo XXI.

Castells, Manuel. 1974. La cuestión urbana. Madrid: Siglo XXI.

Castells, Manuel. 1983. The City and the Grasroots. A Cross-Cultural Theory of Urban Social Movements. Berkeley: University of California Press.

Charnock, Greig, Theodore Purcell y Ramon Ribera-Fumaz. 2014. «City Of Rents: the Limits to the Barcelona Model Of Urban Competitiveness». International Journal of Urban and Regional Research, 38(1): 198-217. https://doi.org/10.1111/1468-2427.12103

Cleaver, Harry. 2000. Reading Capital Politically. Chico: AK Press.

Corbetta, Piergiorgio. 2003. Social Research: Theory, Methods and Techniques. Londres (UK), Thousand Oaks, Cal. (US): SAGE. https://doi.org/10.4135/9781849209922 PMCid:PMC6740811

Creswell, John W. 2003. Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Method Approaches. Los Angeles, Cal. (US), Londres (UK): Sage Publications.

Delgado, Manuel. 2007. La ciudad mentirosa. Fraude y miseria del «modelo Barcelona». Madrid: Los libros de la Catarata.

EnsPlantem. 2016. «Nota de Premsa». La Flor de Maig. Disponible en <https://laflordemaig.cat/2016/06/nota-de- premsa-ensplantem-veins-en-perill-dextincio-05062016/>. Fecha de acceso: 12 feb. 2020.

Estelella, Adolfo y Alberto Corsín-Jiménez. 2013. «Asambleas al aire. La arquitectura ambulatoria de una política en suspensión». Revista de Antropología Experimental, 13: 73-88.

Fabré, Jaume y Josep Maria Huertas Claveria. 1980. Tots els barris de Barcelona. Barcelona: Edicions 62.

Feixa, Carles, Inés Pereira y Jeffrey S. Juris. 2009. «Global Citizenship and the 'New, New' Social Movements: Iberian Connections». YOUNG, 17(4): 421-442. https://doi.org/10.1177/110330880901700405

Feixa, Carles. 2013. «The #spanishrevolution and Beyond». Fieldsights - Hot Spots, Cultural Anthropology online. Disponible en <http://culanth.org/fieldsights/68-the-spanishrevolution-and- beyond>. Fecha de acceso: 12 feb. 2020.

Hammersley, Martyn y Paul Atkinson. 2007. Ethnography: Principles in Practice. Londres-Nueva York: Routledge.

Harvey, David. 1989. «From Managerialism to Entrepreneurialism: The Transformation in Urban Governance in Late Capitalism». Geografiska Annaler. Series B, Human Geography, 71(1): 3-17. https://doi.org/10.1080/04353684.1989.11879583

Harvey, David. 2000. Espacios de esperanza. Madrid: Akal.

Harvey, David. 2001. Espacios del capital. Hacia una geografía crítica. Madrid: Akal.

Harvey, David. 2004. El nuevo imperialismo. Madrid: Akal.

Harvey, David. 2005. Breve historia del neoliberalismo. Madrid: Akal.

Harvey, David. 2008. «El derecho a la ciudad». New Left Review, 53: 23-39.

Hughes, Neil. 2011. «Young People Took to the Streets and all of a Sudden all of the Political Parties Got Old: The 15M Movement in Spain». Journal of Social Movements, 10(4): 407-413. https://doi.org/10.1080/14742837.2011.614109

Jessop, Bob. 1990. State Theory: Puting the Capitalist State in its Place. Cambridge: Poloty Press.

Lefebvre, Henri. 1965. La proclamation de la Commune. París; Galimard.

Lefebvre, Henri. 1978. El derecho a la ciudad. Barcelona: Península.

Lefebvre, Henri. 1972 La revolución urbana. Madrid: Alianza Editorial.

Herin, Robert. 1982. «Herencias y perspectivas en la geografía social francesa». Geo-Crítica: Cuadernos Críticos de Geografía Humana, 41: 26-33.

Kalb, Don. 1997. Expanding Class. Power and Everyday Politics in Industrial Communities. Durham (N.C.): Duke University Press.

Kling, Joseph y Prudence Posner (eds.). 1990. Class and Community: Theories of Activism in the Era Of Urban Transformation. Dilemmas of Activism: Class, Community and the Politics of the Local Mobilization. Philadelphia: Temple University Press.

Liedman, Sven-Eric. 2020. Karl Marx, Una biografía. Madrid: Akal.

Mansilla, José A. 2018. «Vecinos en peligro de extinción. Turismo urbano, movimientos sociales y exclusión socioespacial en Barcelona». Revista PASOS, 16(2): 279-296. https://doi.org/10.25145/j.pasos.2018.16.020

Mansilla, José A. 2014. «La Flor de Maig somos nosotros. Geografía urbana de la memoria en el Poblenou, Barcelona». Scripta Nova. Revista electrónica de geografía y ciencias sociales. Vol. XVIII, 493(05).

Mansilla, José A. 2015a. «Movimientos sociales y apropiaciones colectivas en la Barcelona Post- 15M: El Papel de la Assemblea Social del Poblenou». Etnográfica 19(1): 77-97. https://doi.org/10.4000/etnografica.3909

Mansilla, José A. 2015b. La Flor de Maig somos nosotros. Una etnografía de la memoria en el barrio del Poblenou, Barcelona. Tesis Doctoral. Barcelona: Universitat de Barcelona. Disponible en <https://www.tdx.cat/bitstream/handle/10803/352463/JAML_TESIS.pdf?sequence=1>. Fecha de acceso: 12 feb. 2020.

Mansilla, Jose A. y Claudio Milano. 2018. «Introducción a la ciudad de vacaciones. Apuntes sobre turismo y malestar social en Barcelona». En Claudio Milano y José A. Mansilla (coords.), Ciudad de vacaciones. Conflictos urbanos en espacios turísticos: 19-80. Barcelona: Pol· len Edicions.

Marrero, Isaac. 2003. «¿Del Manchester catalán al Soho Barcelonés? La renovación del barrio del Poble Nou en Barcelona y la cuestión de la vivienda». Scripta Nova. Revista electrónica de geografía y ciencias sociales. Vol. VII, 146(137). Disponible en a <http://www.ub.es/geocrit/sn/sn-146(137).htm>. Fecha de acceso: 12 feb. 2020.

Marx, Karl. 1871. La Guerra civil en Francia. Disponible en <http://www.enxarxa.com/biblioteca/MARX%20La%20guerra%20civil%20en%20Francia.pdf>. Fecha de acceso: 12 feb. 2020.

Marx, Karl. 1992. El Capital. Moscú: Editorial Progreso.

Marx, Karl. 2017. El Capital, Libro III. Madrid: Ed. Siglo XXI.

Moix, Llatzer. 1994. La ciudad de los arquitectos. Barcelona: Anagrama.

Moreno, Eduardo y Manuel Vázquez Montalbán. 1991. Barcelona, ¿a dónde vas? Barcelona: Ed. La Tempestad.

Navas Perrone, María Gabriela. 2016. «Utopía y privatopía en la Vila Olímpica de Barcelona. Impactos sociales de un barrio de autor». Tesis Doctoral. Barcelona: Universitat de Barcelona. Disponible en <https://www.tdx.cat/handle/10803/401430>. Fecha de acceso: 12 feb. 2020.

Nicholls, Walter. 2008. «The Urban Question Revisited: The Importance of Cities for Social Movements». International Journal of Urban and Regional Research. https://doi.org/10.1111/j.1468-2427.2008.00820.x

Nielsen, Alf Gunvald. 2009. «The authors and the actors of their own drama: Towards a Marxist theory of social movements». Capital and Class, 33: 109-139. https://doi.org/10.1177/03098168090330030501

Nielsen, Alf Gunvald y Laurence Cox. 2013. «What Would a Marxist Theory of Social Movements Look Like?». En Colin Baker et al., Marxism and Social Movements: 41-62. Leiden/Boston: Brill.

Ortega, Eloísa. 1977. «La Zona Franca de Barcelona. De Puerto Franco a Polígono Industrial». Revista de Geografía 11(1-2): 89-109.

Osorio, Jaime. 2015. «El sistema-mundo de Wallerstein y su transformación: Una lectura crítica». Argumentos 28(77): 131-154. México, D.F. Disponible en <http://www.scielo.org.mx/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0187-57952015000100007&lng=es&tlng=es>. Fecha de acceso: 12 feb. 2020.

Peck, Jamie y Nik Theodore. 2012. «Reanimating Neoliberalism: Process Geographies of Neoliberalisation». Social Anthropology/Anthropologie Sociale, 20(2): 177-185. https://doi.org/10.1111/j.1469-8676.2012.00194.x

Poulantzas, Nicos. 1979. Estado, Poder y Socialismo. Madrid: Ed. Siglo XXI.

Repensem 22@. 2017. Repensem el 22@. Disponible en <https://www.decidim.barcelona/processes/Repensem22a>. Fecha de acceso: 12 feb.

Smith, Neil. 1993. «Homeless/Global: Scaling Places». En Bird, J. et al. (eds.) Mapping the Futures: Local Cultures, Global Change: 87-119. Nueva York: Routledge.

Solà-Morales, Manuel et al. 1974. Barcelona, remodelación capitalista o desarrollo urbano en el sector de la ribera oriental. Barcelona: Ed. Gustavo Gili.

Steinmetz, George. 1994. «Regulation Theory, Post-Marxism, and the New Social Movements». Comparative Studies in Society and History, 36(1): 176-212. https://doi.org/10.1017/S0010417500018934

Tatjer, Mercè. 1973. La Barceloneta del siglo XVIII al Plan de la Ribera. Barcelona: Los Libros de la Frontera.

Taula Eix Pere IV. 2014. Qui som? Disponible en <https://eixpereiv.org/la-taula/>. Fecha de acceso: 12 feb.

Thompson, Edward P. 2012. La formación de la clase obrera en Inglaterra. Madrid: Capitan Swing.

Thomson, J.K.J. 2003. «Transferencia tecnológica en la industria catalana: de las indias a la selfactina». Revista de Historia Industrial, 24: 13-49.

Thorn, Hakan. 2012. «In Between Social Engineering and Gentrification: Urban Restructuring, Social Movements and the Place Politics of Open Space». Journal of Urban Affairs Vol. 34(2): 153-168. https://doi.org/10.1111/j.1467-9906.2012.00608.x

Wallerstein, Immanuel. 2005. Análisis de sistemas-mundo. Una introducción. México: Siglo XXI Editores.

Wright, Eric O. 2018. Comprender las clases sociales. Madrid: Akal.

Published

2021-12-30

How to Cite

Mansilla López, J. A. . (2021). Class and urban activism. Lessons from an ethnographic research. Disparidades. Revista De Antropología, 76(2), e018. https://doi.org/10.3989/dra.2021.018

Issue

Section

Articles